کودتا در نیجریه!
به گفته گروهی از نظامیان در نیجر که شامگاه چهارشنبه، ساعاتی پس از بازداشت رئیس‌جمهوری نیجر در کاخ ریاست جمهوری در تلویزیون ملی این کشور غرب آفریقا ظاهر شدند، «محمد بازوم» از قدرت برکنار شده و مرزها بسته و ممنوعیت تردد اعلام شده است.
به گزارش رویترز، یک ژنرال نیجری به نام «آمادو آبدرامانه» در حالی که ۹ افسر دیگر در پشت سر او ایستاده بودند، متن بیانیه‌ای را قرائت کرده و گفت که نیروهای دفاعی و امنیتی تصمیم گرفتند «به این رژیمی که بابت وخامت اوضاع امنیتی و حکومتداری بد می‌شناسید، پایان دهند.»
این چهره نظامی گفت مرزهای نیجر بسته است، منع آمد و شد در سراسر این کشور اعلام شده و فعالیت همه نهادهای این جمهوری به حالت تعلیق درآمده‌اند. این سربازان نسبت به هرگونه مداخله خارجی هشدار داده و افزودند که به سلامتی و رفاه محمد بازوم احترام خواهند گذاشت.
در همین حال وزیر امور خارجه نیجر امروز پنجشنبه به دنبال تلاش برای «کودتا» از سمت نظامی‌ها گفت که این «دولت منتخب، قدرت مشروع و قانونی» است. حسومی مسعودو به فرانس ۲۴ گفت: «قدرت قانونی و مشروع، قدرتی است که توسط محمد بازوم، رئیس‌جمهوری منتخب نیجر اعمال می‌شود.» او همچنین گفت که حال محمد بازوم «خوب» است.
اوایل روز چهارشنبه، گارد ریاست جمهوری به رهبری ژنرال عمر چیانی، ریاست جمهوری را به دست گرفت و رهبران منطقه را بر آن داشت تا یک مأموریت میانجیگری سریع را برای تلاش برای جلوگیری از کودتا سازماندهی کنند. چیانی حدود ۱۰ سال به عنوان فرمانده گارد ریاست جمهوری نیجر خدمت کرده و گزارش‌ها حاکی از آن است که بازوم قصد داشت چیانی را از سمت خود برکنار کند.
اتحادیه آفریقا و بلوک منطقه‌ای غرب آفریقا موسوم به اکوواس، روز چهارشنبه آنچه را که تلاش برای کودتا نامیدند، محکوم کردند.
پاتریس تالون، رئیس‌جمهوری بنین عصر چهارشنبه برای ارزیابی وضعیت پس از دیدار با رئیس‌جمهور نیجریه و رئیس اکوواس، به نیجر پرواز کرد. تالون به خبرنگاران در ابوجا، پایتخت نیجریه گفت: «در صورت لزوم از همه ابزارها برای بازگرداندن نظم قانون اساسی در نیجر استفاده خواهد شد، اما ایده‌آل این است که همه چیز در صلح و هماهنگی انجام شود.»
ایالات متحده خواستار آزادی محمد بازوم شده، در حالی که اتحادیه اروپا، سازمان ملل، فرانسه و دیگر کشورها این «شورش» را محکوم کرده و گفتند که با نگرانی وقایع را دنبال می‌کنند.
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده روز چهارشنبه و هنگامی که محمد بازوم در کاخ ریاست جمهوری بازداشت شده بود، گفت که مشارکت اقتصادی و امنیتی ایالات متحده با نیجر «به تداوم حکومت دموکراتیک بستگی دارد.»
در همین حال وزارت امور خارجه آمریکا گزارش داد که بلینکن با محمد بازوم تماس گرفته و به او نسبت به حمایت واشنگتن از او و دموکراسی نیجر «اطمینان» داده است. بلینکن در این تماس تلفنی با محمد بازوم تأیید کرد که کشورش در کنار مردم نیجر است.
شامگاه چهارشنبه رئیس گروه «کودتا» در نیجر همچنین گفت که «ما بر پایبندی خود و احترام به تمام تعهدات نیجر تاکید می‌کنیم.» او به جامعه ملی و بین‌المللی اطمینان داد که به امنیت مقامات مخلوع احترام بگذارند.
با این حال وزیر امور خارجه آمریکا گفت که واشنگتن خواستار آزادی فوری رئیس‌جمهوری نیجر است. همچنین خبرگزاری رویترز گزارش داد که بلینکن از شهروندان آمریکایی خواسته تا از مناطقی که تحت تأثیر تحولات نیجر قرار گرفته، دوری کنند. براساس گزارش شبکه خبری الجزیره، بلینکن گفت که تحولات نیجر «به وضوح نشان‌دهنده تلاشی برای به دست گرفتن قدرت از طریق زور است.»
همچنین رئیس کمیسیون اتحادیه آفریقا گفت: «من از تلاش برای تضعیف ثبات نهادهای دموکراتیک و جمهوری‌خواه در نیجر مطلع شده‌ام. آنچه در نیجر اتفاق می‌افتد، به منزله یک کودتاست که ما آن را محکوم می‌کنیم.»
رئیس کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا هم گفت که نگران وضعیت نیجر است و تلاش برای سرنگونی «دولت منتخب» را محکوم می‌کند.
گروهی که مسوولیت این «کودتا» در نیجر را بر عهده دارد، گفت که نیروهای دفاعی و امنیتی امور کشور را اداره می‌کنند و از کشورهای خارجی خواست تا در امور این کشور دخالت نکنند. براساس این اطلاعیه، دبیرکل هر وزارتخانه، اداره و انجام امور روزمره را نظارت می‌کند.
در همین حال آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد گفت که «ما به شدت تغییر غیرقانونی دولت در نیجر را محکوم می‌کنیم.» سخنگوی دبیرکل سازمان ملل متحد گفت که گوترش در تماس تلفنی با رئیس‌جمهوری نیجر «همبستگی و حمایت کامل» خود را اعلام کرد. دبیرکل سازمان ملل گفت: «از همه طرف‌ها در نیجر می‌خواهم از خشونت خودداری کنند و به حاکمیت قانون احترام بگذارند. ما نگران بازداشت محمد بازوم، رئیس‌جمهور و امنیت او هستیم و بر آزادی فوری و بی‌قید و شرط او تاکید می‌کنیم.»
تسلط نظامی بر نیجر که هفتمین «کودتا» در منطقه غرب و مرکز آفریقا از سال ۲۰۲۰ را نشان می‌دهد، می‌تواند تلاش‌های غرب برای کمک به کشورهای منطقه ساحل را برای مبارزه با تحرکات افراطی‌ها که از کشور مالی در دهه گذشته گسترش یافته است، پیچیده‌تر کند.
نیجر محصور در خشکی که مستعمره سابق فرانسه است، به متحدی اساسی برای قدرت‌های غربی تبدیل شد که به دنبال مقابله با شبه‌نظامی‌گری هستند، اما آنها با خشونت فزاینده‌ای از سوی نظامیان جدید حاکم در مالی و بورکینافاسو مواجه هستند.
نیجر همچنین یکی از متحدان کلیدی اتحادیه اروپا در مبارزه با مهاجرت غیرقانونی از جنوب صحرای آفریقاست. فرانسه سال گذشته پس از تیره شدن روابطش با مقامات موقت کشور مالی، نیروهایش را از مالی به نیجر منتقل کرد. همچنین فرانسه در میان تنش‌های مشابه، نیروهای ویژه را از بورکینافاسو خارج کرد.
انتخاب محمد بازوم اولین انتقال دموکراتیک قدرت در کشوری بود که از زمان استقلال از فرانسه در سال ۱۹۶۰ شاهد چهار کودتای نظامی بوده است.
ناامیدی ناشی از ناکامی دولت‌ها در جلوگیری از حملات خشونت‌آمیز به شهرها و روستاها تا حدی باعث دو کودتا در مالی و دو کودتا در بورکینافاسو از سال ۲۰۲۰ شده است. نظامی‌ها همچنین در سال ۲۰۲۱ قدرت را در گینه ربوده و این به بی‌ثباتی در منطقه‌ای کمک کرد که به عنوان «کمربند کودتا» شهرتی به هم زده است.
یک کودتا در مارس ۲۰۲۱ در نیجر خنثی شد، زمانی که یک واحد نظامی تلاش کرد تا کاخ ریاست جمهوری را چند روز قبل از سوگند یاد کردن محمد بازوم که به تازگی منتخب شده بود، تصرف کند.
