حکم شرعی کپی رایت محصولات خارجی (نرم افزار و بازی کرک شده) چیست؟
فقه اسلامی بر احترام به حقوق دیگران، از جمله مالکیت معنوی، تأکید دارد. بر اساس کتاب وسائل‌الشیعه، تصرف در مال دیگران بدون رضایت صاحب آن حرام است. با این حال، برخی فقها معتقدند که اگر محصول در کشوری تولید شده که قوانین کپی‌رایت را به‌رسمیت نمی‌شناسد، ممکن است استثنائاتی وجود داشته باشد. در ادامه برخی از احکام و فتواهای این مراجع را برای شما آورده ایم :
| مرجع تقلید | حکم شرعی | توضیحات |
|---|---|---|
| آیت‌الله مکارم شیرازی | جایز نیست | استفاده از محصولات خارجی بدون رعایت کپی‌رایت، اگر بدون اجازه صاحب اثر باشد، حرام است. مالکیت معنوی مانند مالکیت مادی محترم است و شامل نرم‌افزارها، فیلم‌ها و سایر محصولات دیجیتال می‌شود. |
| آیت‌الله سیستانی | حرام است | استفاده از محصولات خارجی بدون رضایت صاحب اثر مصداق دزدی است و حرام محسوب می‌شود. این حکم شامل دانلود محتوای پولی بدون اجازه، مانند محتوای یوتیوب، نیز می‌شود، مگر اینکه صاحب اثر اجازه استفاده رایگان داده باشد. |
| مقام معظم رهبری | جایز نیست | استفاده غیرمجاز از محصولات خارجی بدون رضایت صاحب اثر جایز نیست. رعایت حقوق مادی و معنوی دیگران از وظایف شرعی است. رعایت قوانین بین‌المللی کپی‌رایت در صورت سازگاری با منافع ملی توصیه شده است. |
حکم شرعی دانلود بازی هک شده چیست؟
حکم شرعی دانلود بازی هک شده از دیدگاه آیت‌الله مکارم شیرازی
حکم: دانلود بازی هک‌شده بدون اجازه صاحب اثر جایز نیست.
منبع: استفتاء از پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله مکارم شیرازی، بخش احکام کپی‌رایت.
حکم دانلود بازی هک شده از دیدگاه آیت‌الله سیستانی چیست؟
حکم: دانلود بازی هک‌شده بدون رضایت صاحب اثر حرام است.
منبع: استفتاء از پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله سیستانی.
آیا از دیدگاه مقام معظم رهبری، بازی هک شده حرام است؟
حکم ایشان: بدون رضایت صاحب اثر ، دانلود بازی هک‌شده جایز نیست.
منبع: استفتاء از دفتر مقام معظم رهبری.
نظر آیت‌الله نوری همدانی ، دانلود بازی هک شده حرام است؟
حکم: جایز نیست.
منبع: استفتاء از پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله نوری همدانی.
حکم شرعی دانلود بازی هک شده از دیدگاه آیت‌الله صافی گلپایگانی
حکم: حرام است.
منبع: استفتائات منتشرشده در منابع فقهی و وب‌سایت‌های مرتبط.
حکم استفاده از نرم‌افزار کرک‌شده از دیدگاه آیت‌الله مکارم شیرازی
آیت‌الله مکارم شیرازی در تأکید دارند که استفاده از محصولات دیجیتال، از جمله نرم‌افزارها، بدون رضایت صاحب اثر حرام است، زیرا نقض مالکیت معنوی محسوب می‌شود. ایشان مالکیت معنوی را مانند مالکیت مادی محترم می‌دانند. با این حال، استثنائی برای نرم‌افزارهای متعلق به کفار حربی یا کشورهایی که قانون کپی‌رایت را به‌رسمیت نمی‌شناسند و قابل پیگرد نیستند، قائل شده‌اند که در این موارد ممکن است جایز باشد.
منبع: پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله مکارم شیرازی.
حکم استفاده از نرم افزار کرک شده از منظر مقام معظم رهبری
حکم: جایز نیست.
منبع: دفتر مقام معظم رهبری.
حکم استفاده از نرم‌افزار کرک‌شده از نظر آیت‌الله سیستانی
آیت‌الله سیستانی در فتوای خود در بخش «حق چاپ و نشر» (www.sistani.org) تأکید دارند که استفاده از نرم‌افزارهای کرک‌شده، اعم از داخلی یا خارجی، بدون رضایت صاحب اثر مصداق دزدی است و حرام محسوب می‌شود. این حکم شامل هر نوع نرم‌افزاری است که به‌صورت غیرمجاز کرک شده و بدون پرداخت هزینه یا اجازه صاحب اثر استفاده می‌شود.
آیت‌الله نوری همدانی چه نظری بر روی نرم افزار کرک شده داشتند؟
حکم: حرام است.
منبع: از پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله نوری همدانی.
آیا به موضوع کپی رایت در قرآن اشاره شده است؟
احادیث متعددی بر اهمیت امانتداری و احترام به حقوق دیگران تأکید دارند. پیامبر اکرم (ص) در حدیثی در وسائل‌الشیعه فرموده‌اند: «کسی که به امانت خیانت کند، از ما نیست.» این حدیث نشان می‌دهد که نقض کپی‌رایت، به‌عنوان نوعی خیانت به امانت، از نظر شرعی ممنوع است. همچنین، امام علی (ع) در بحارالانوار فرموده‌اند: «حقوق دیگران را مانند حق خودت محترم بدار.» این اصول در مورد کپی‌رایت محصولات خارجی نیز صدق می‌کند.
حکم کپی‌رایت محصولات خارجی در آیات قرآن پیش بینی شده بود
قرآن کریم در آیات متعددی به احترام به حقوق دیگران و امانتداری اشاره دارد. آیه 188 سوره بقره («وَلا تَأْکُلُوا أَمْوالَکُمْ بَیْنَکُمْ بِالْباطِلِ») یکی از مهم‌ترین آیات در این زمینه است که نقض کپی‌رایت را به‌عنوان تصرف غیرمشروع در مال دیگران ممنوع می‌کند.
تفسیر این آیه در بحارالانوار نشان می‌دهد که مالکیت معنوی، مانند کپی‌رایت، نیز مشمول این حکم است. رعایت این اصل در تجارت جهانی، به‌ویژه در استفاده از محصولات خارجی، ضروری است. در نظر داشته باشید که استفاده از محصولات ، بدون اجازه صاحب اثر ، نه تنها مشکلات شرعی ، بلکه مسائل قانونی نیز در پی خواهد داشت که در ادامه بیشتر به آن میپردازیم.
بررسی قانون کپی‌رایت در ایران
در ایران، کپی‌رایت تحت قانون حمایت از حقوق مؤلفان و مصنفان (مصوب 1348) و قانون جرایم رایانه‌ای (مصوب 1388) بررسی می‌شود، ماده های قانونی زیر به موضوع کپی رایت اشاره دارند :
- ماده ۱: آثار مورد حمایت شامل کتاب، رساله، نمایشنامه، شعر، ترانه، فیلم، موسیقی، نقاشی، عکس، نقشه، طرح‌های معماری، آثار فنی و علمی و غیره است که به‌صورت اصیل خلق شده باشند.
- ماده ۲: حقوق پدیدآورنده شامل حقوق معنوی (مانند حق انتساب اثر به نام خود) و حقوق مادی (مانند بهره‌مندی اقتصادی از اثر) است. حقوق معنوی دائمی و غیرقابل انتقال است.
- ماده ۳: مدت حمایت از حقوق مادی اثر تا ۳۰ سال پس از درگذشت پدیدآورنده یا ۳۰ سال پس از انتشار اثر (برای آثار بدون نام یا متعلق به اشخاص حقوقی) است.
- ماده ۱۲: استفاده از اثر دیگران بدون اجازه پدیدآورنده یا بدون رعایت شرایط قانونی (مثل ذکر منبع در موارد خاص) ممنوع است.
- ماده ۲۳: نقض حقوق پدیدآورنده (کپی غیرمجاز، توزیع یا بازتولید اثر بدون اجازه) جرم محسوب شده و مجازات‌هایی مانند حبس (از ۶ ماه تا ۳ سال) یا جریمه نقدی را به دنبال دارد.
- موارد استثنا (ماده ۷): استفاده محدود از آثار برای مقاصد آموزشی، پژوهشی یا نقد با ذکر منبع، تحت شرایط خاص مجاز است (استفاده منصفانه).
سالانه افراد زیادی در ایران به دلیل نقض حقوق کپی‌رایت، به وکیل جرایم سایبری مراجعه می‌کنند تا پرونده‌های خود را پیگیری کنند. به گزارش جهان مانا، با گسترش استفاده از اینترنت و افزایش تولید محتوای آنلاین، تخلفاتی مانند کپی غیرمجاز آثار، سرقت مالکیت فکری و سوءاستفاده از محتوا رو به افزایش است و به همین دلیل، تقاضا برای خدمات حقوقی تخصصی در این حوزه روزبه‌روز بیشتر می‌شود.
دیگر مجازات‌های نقض کپی‌رایت چیست؟
- جریمه مالی: متناسب با میزان خسارت واردشده به صاحب اثر.
- حبس: تا شش ماه برای متخلفان.
- ضبط ابزارها: مانند دستگاه‌های مورد استفاده برای کپی غیرقانونی.
این مجازات‌ها بر اهمیت خرید قانونی محصولات خارجی تأکید دارند.
روش های استفاده قانونی از محصولات خارجی به چه شکل است؟
- خرید از پلتفرم‌های معتبر و دارای مجوز.
- بررسی مجوزهای قانونی محصول قبل از خرید.
- پرهیز از دانلود یا استفاده از منابع غیرقانونی.
- مشاوره با کارشناسان حقوقی در موارد پیچیده.
جمع‌بندی احکام شرعی و حقوقی
به گزارش جهان‌مانا رعایت کپی‌رایت محصولات خارجی، هم از نظر شرعی و هم از نظر حقوقی، ضروری است. فتاوای مراجع، مانند آیت‌الله سیستانی و مکارم شیرازی، بر احترام به مالکیت معنوی تأکید دارند. قوانین ایران نیز نقض کپی‌رایت را جرم می‌دانند. آگاهی از این احکام و قوانین، همراه با مشاوره تخصصی، می‌تواند از مشکلات حقوقی جلوگیری کند.
