آیا بدن شما از سن واقعی‌تان پیرتر است؟
با این ۶ کار پیری بدن را عقب بیندازید
وقتی در آینه نگاه می‌کنید، آیا تصویری که می‌بینید با عدد شناسنامه‌تان هم‌خوانی دارد؟ وقتی مسیری را پیاده می‌روید و زود خسته می‌شوید، یا از پله‌ها بالا می‌روید و نفس‌تان می‌گیرد و زانو و ران‌هایتان درد می‌گیرد، حس نمی‌کنید پله‌ها بلندتر از قبل شده‌اند و بدن‌تان دیگر مثل قبل نمی‌کشد؟
به گزارش جهان مانا ، این داستانی است که بیشتر برای «میانسالان کم‌تحرک» رخ می‌دهد و با افزایش سن تشدید هم می‌شود. این تفاوت میان سن شناسنامه و بدن همان چیزی است که متخصصان علوم ورزشی و پزشکی به آن «سن بیولوژیک» می‌گویند.
به گفته پزشکان و متخصصان ورزش، سن بیولوژیک بسته به سبک زندگی، تغذیه و فعالیت شما می‌تواند جوان‌تر یا مسن‌تر از سن تقویمی باشد. بسیاری از میانسالان به دلیل کارهای پشت‌میزی، کم‌تحرکی و فشارهای اقتصادی، بدنی «پیرتر از شناسنامه‌شان» دارند. اما خبر خوب این است که این روند برگشت‌پذیر است. چون سن واقعی بدن را کیفیت زندگی تعیین می‌کند، نه گذر زمان.
چطور بفهمیم از شناسنامه‌مان پیرتریم؟
بدن ما هوشمندانه علائمی را بروز می‌دهد که نشان‌دهنده سن واقعی آن است. به این زنگ خطرها توجه کنید:
۱. تحلیل رفتن عضلات یا سارکوپنی:
اگر کیسه‌های خرید روزمره سنگین‌تر از گذشته به نظر می‌رسند، یا بلند کردن یک چمدان کوچک برایتان به یک چالش تبدیل شده، یا موقع بالا رفتن از پله‌ها خیلی خسته می‌شوید، احتمالاً با پدیده «سارکوپنی» یا تحلیل توده عضلانی مرتبط با افزایش سن مواجه هستید. این فرآیند از دهه چهارم زندگی شروع می‌شود اما با بی‌تحرکی سرعت می‌گیرد.
یک کارشناس ارشد طب ورزشی می‌گوید: اگر در دهه چهارم یا پنجم زندگی خود هستید و احساس ضعف عضلانی و کاهش قدرت بدنی دارید، با ۳ اقدام ساده می‌توانید جوانی بدن خود را دوباره تجربه کنید
۲. افت انعطاف‌پذیری:
خشکی مفاصل و کاهش دامنه حرکتی، یکی از واضح‌ترین نشانه‌های پیری بیولوژیک است. اگر برای برداشتن یک وسیله از روی زمین یا خاراندن پشت خود با مشکل مواجه‌اید و دست‌تان به پشت‌تان نمی‌رسد، بدن‌تان دچار کاهش انعطاف‌پذیری شده و باید از این بابت نگران شوید.
۳. کاهش ظرفیت قلبی-عروقی:
ظرفیت هوازی، یعنی توانایی قلب و ریه‌ها برای اکسیژن‌رسانی به عضلات، یک شاخص کلیدی جوانی بدن است. اگر در حین یک پیاده‌روی سریع یا بالا رفتن از چند پله دچار تنگی نفس می‌شوید، این یک علامت هشدار جدی است.
۴. کاهش سرعت ترمیم:
اگر بعد از یک روز کاری طولانی، احساس خستگی شدید می‌کنید، این به معنای افت کارآیی سلول‌ها و کند شدن فرآیندهای بازسازی در بدن شما است. حتما نباید سالمند باشید تا این اتفاقات در بدن‌تان رخ دهد؛ اگر در میانسالی هم اگر تحرک کافی نداشته باشید و از عضلات خود کار نکشید، بدن‌تان شبیه بدن یک فرد سالمند می‌شود.
سه تست ساده برای سنجش سن بدن
برای سنجش سن بدن، تست‌ها و آزمون‌های مختلفی وجود دارد که کارشناسان از میان آنها روی ۳ تست مهم و رایج تاکید بیشتری دارند.
۱. تست صندلی-ایستادن: روی یک صندلی بنشینید، دست‌ها را ضربدری روی سینه بگذارید و ۱۰ بار پشت‌سرهم بدون کمک دست‌ها بلند و دوباره بنشینید. دشواری یا ناتوانی در انجام این حرکت نشان می‌دهد عضلات پایین‌تنه شما نیاز به تقویت دارند.
۲. تست تعادل: کنار یک دیوار یا میز بایستید تا در صورت لزوم از آن کمک بگیرید. یک پای خود را از زمین بلند کنید و سعی کنید تعادل خود را تنها با ایستادن روی یک پا حفظ کنید. برای تست سختگیرانه‌تر می‌توانید دست‌ها را هم همزمان بالا نگه دارید. اگر نمی‌توانید بیشتر از ۱۰ ثانیه بدون لرزش شدید یا زمین گذاشتن پا این حالت را حفظ کنید، سیستم تعادلی بدن شما ضعیف شده است و باید به فکر باشید.
۳. تست انعطاف‌پذیری: روی زمین بنشینید و پاهای خود را صاف دراز کنید. سعی کنید آرام‌آرام به جلو خم شوید و نوک انگشتان دست خود را به انگشتان پایتان برسانید. میزان فاصله‌ای که با نوک انگشتان پا دارید، نشانگر وضعیت انعطاف‌پذیری شما است.
یاری می‌گوید: «این ۳ تست مختص افراد بالای ۷۵ سال نیست. اگر در سنین ۴۰ تا ۴۵ سال هستید اما قدرت بدنی‌تان کم شده، پس این آزمون برای شما هم کارآیی دارد.»
چرا ساعت بیولوژیک تندتر حرکت می‌کند؟
پیری زودرسِ بدن تصادفی نیست و ریشه در سبک زندگی ما دارد: ساعات طولانی نشستن در محل کار، ترافیک‌های کلافه‌کننده و زندگی آپارتمانی، فرصت فعالیت‌های طبیعی مثل پیاده‌روی را از ما گرفته است.
غذاهای پرچرب، سرخ‌شده، پرنمک و فرآوری‌شده التهاب را بالا می‌برند و قلب و عضلات را تهدید می‌کنند.
استرس شغلی و اقتصادی، با بالا نگه‌داشتن کورتیزول، باعث فرسودگی سلولی، تحلیل عضلات و چربی شکمی می‌شود.
کمبود خواب و ویتامین D هم تعیین‌کننده سن واقعی بدن‌اند؛ استفاده طولانی از موبایل خواب را مختل می‌کند و کمبود نور خورشید، تولید ویتامین D و سلامت استخوان و عضلات را به خطر می‌اندازد. این عوامل با هم، سن بدن شما را بالا می‌برند.
