پاسخ ظریف به یک سوال/ چرا حماس به «غیرنظامیان» حمله کرد؟

به گزارش جهان مانا ، وزیر پیشین امور خارجه ایران با بیان اینکه «باید قواعد حقوق بین‌الملل بشردوستانه از سوی همه‌ی طرف‌ها در این مخاصمه در اراضی اشغالی رعایت شود» گفت: البته ممکن است تعاریف از شهروند نظامی و غیر نظامی متفاوت باشد. اینکه افرادی که در شهرک‌ها هستند نظامی محسوب می‌شوند یا خیر باید در یک بحث علمی مورد بررسی قرار بگیرد و نمی‌شود به آن احساسی نگاه کرد.

این استاد دانشگاه تهران با تاکید بر اینکه «کشتن کسی را توجیه نمی‌کنم و از دست رفتن جان انسان‌ها نتیجه‌ی مطلوبی ندارد» در توضیح بیشتر این بخش از گفته‌های خود می‌گوید: کسی را به اجبار به شهرک‌ها نبرده‌اند. شهرک‌نشینان خودشان داوطلب هستند که به آنجا بروند. شاید سرباز اسرائیل به اجبار بجنگد اما شهرک‌نشین داوطلب است. داوطلبانه به عنوان نیروی اشغالگر در آنجا مستقر شدند. طوری سخن نگویید که انگار افرادی بودند که پولی نداشتند و به آنجا رفته‌اند.

آقای ظریف که در نشست تحولات فلسطین از دیدگاه حقوق بین الملل در کانون وکلا حضور داشت، با بیان اینکه «رعایت حقوق بین الملل بشردوستانه از سوی هر دوطرف ضروری است» گفت: اما تعریف شهروند غیر نظامی باید مشخص شود که آیا ساکنان مناطق اشغالی شهروند غیرنظامی محسوب می‌شوند؟ ساکنانی که برای تحمیل اشغال به سرزمین اشغالی می روند غیرنظامی هستند؟ این سوالی است که باید به آن پاسخ داد و برای پاسخ به آن هم صرفا نباید استنادمان به آنچه اسرائیل می‌گوید باشد.

او در ادامه می‌گوید: یک کودک، پیرزن، پیرمرد حتما غیرنظامی محسوب می‌شود اما شهرک‌نشینی بحث دیگری است. اصل شهرک‌ها غیرقانونی و اشغالی است، هدف این شهرک‌ها هم حفظ اشغال است. فرض کنید در زمان جنگ عراقی‌ها افراد عراقی را در مناطق مختلف خوزستان ساکن می‌کردند. آیا باید حقوق افرادی که سرزمین ما را گرفته‌اند را رعایت می‌کردیم؟! دل هر آدمی می‌سوزد که یک کودک یا پیرمردی کشته و دستگیر شود اما بیاییم از این زاویه هم به موضوع نگاه کنیم.

وزیر پیشین امور خارجه ایران با اشاره به سابقه‌ی مسئله‌ی فلسطین و راه‌حل‌های مختلف ارائه‌شده درباره‌ی حل و فصل آن درباره‌ی سابقه‌ی پیشنهادی که به «دو کشوری» مشهور شده است، گفت: در موضوع قطعنامه دو کشوری اتفاقا وزارت امور خارجه امریکا مخالف آن بود که صرفا اسرائیل به عنوان یک کشور شناسایی شود. آنها معتقد به شناسایی همزمان هر دو کشور بودند اما گروه‌های فشار صهیونیستی از اروپا به آمریکا رفتند و با لابی مستقیم با کاخ سفید باعث شدند که نظر حقوقی وزارت امور خارجه آمریکا در این باره وتو شود و صرفا اسرائیل را به رسمیت بشناسند.

ظریف در ادامه‌ی اظهاراتش گفت: نماینده وقت ایران در سازمان ملل به این قطعنامه دو کشوری رای منفی داده بود زیرا پیش بینی می‌کرد که این مسیر شرایط نامناسب و ناپایداری را در منطقه ایجاد خواهد کرد. همین امر نشان می‌دهد دیپلمات‌های ایرانی از ابتدا خوب بودند، البته شاید در زمان ما وضع دیپلمات‌ها کمی ناجور شده باشد. (با خنده)

وزیر امور خارجه دولت حسن روحانی در پاسخ به برخی دیدگاه‌ها مبنی بر اینکه «از ابتدا فلسطین وجود نداشته است»، گفت: ادعاهای تاریخی درباره‌ی اینکه هزاران سال قبل قومی در جایی زندگی می‌کردند نمی‌تواند مبنای ادعای حاکمیت و اشغال یک سرزمین شود. اگر چنین ادعاهایی را بپذیریم دیگر در دنیا سنگ روی سنگ نمی‌ماند. نمی‌توان چنین وضعیتی را از نظر حقوق بین الملل توجیه کرد. اینکه عده ای بر اساس یک گزاره‌ی تاریخی ادعا کنند ملتی وجود نداشته و این سرزمین بی صاحب بوده هم از نظر تاریخی، هم از نظر حقوقی و هم از نظر واقعیت‌ها بین‌الملل و هم قطعنامه‌ها کاملا غلط است. باعث تاسف است که بعضی دوستان ما اینگونه اظهارنظر می‌کنند.

ظریف با بیان اینکه «اشغال از سوی اسرائیل ایجاد شده و تجاوز هم از سوی آنها انجام گرفته است»، گفت: اگر قطعنامه‌های سازمان ملل تا سال ۱۹۹۱ را نگاه کنید موضوع «مقاومت» را از «تروریسم» جدا می‌کند. اقدامات کشوری که تحت اشغال خارجی و یا سلطه‌ی بیگانه است تروریسم محسوب نمی‌شود و مصداق مقاومت است. وضعیت فلسطین هر دو مورد تحت اشغال و تحت سلطه بودن را شامل می‌شود.

ظریف درباره‌ برخی دیدگاه‌ها که اقدام حماس در هفت اکتبر را خلاف حقوق بین‌الملل می‌دانند، گفت: واقعیت را نباید فراموش کنیم که مقاومت مشروع است و اینکه فلسطین همواره تحت تجاوز بوده است. آنچه که لازمه‌ی ماده‌ی ۵۱ منشور ملل متحد مبنی بر «تجاوز و حمله‌ی مسلحانه‌ی قبلی» در فلسطین اشغالی به وقوع پیوسته است.

وزیر امور خارجه پیشین ایران در ادامه گفت: آنچه بنا بر حقوق بین الملل باعث توقف حق مقاومت شود اقدام کافی شورای امنیت است که این اقدام شکل نگرفته است. اینکه آنچه در هفت اکتبر اتفاق افتاد خوب بود یا نه به مردم فلسطین ربط دارد و من نمی‌توانم جای مردم فلسطین قضاوت کنم اما اینکه بگوییم ماجرا از هفت اکتبر شروع شده به خاطر این است که می‌خواهیم هفتاد سال را فراموش کنیم. نباید فراموش کرد در دو سال گذشته اسرائیل به شکل مستمر و مکرر به غزه حمله کرده بود و مردم غزه که در واقع در یک زندان روباز هستند را کشته است. در همه‌ی این سال‌ها بنا بر کنوانسیون‌های ژنو حقوق بین الملل بشردوستانه در غزه توسط نیروهای اشغالگر نقض شد.

ظریف با اشاره به سابقه‌ی مسئله‌ی فلسطین گفت: در این سرزمین یک اشغال مستمر هفتاد ساله اتفاق افتاده اصل آپارتایدی که به وقوع پیوسته و اتفاقاتی که می‌افتد نقض حقوق بشر است. نمی شود گفت که در یک سیستم آپارتاید حقوق بشر رعایت می‌شود زیرا شاهد نقض مبانی اولیه حقوق بشر از جمله کرامت انسانی هستیم.

او درباره‌ی برخی اظهارنظرها مبنی بر اینکه «فلسطینی‌ها زمین‌های خود را به اسرائیل فروخته‌اند»، گفت: حتما زمین‌هایی خریداری شده اما بحث مالکیت و حاکمیت متفاوت است. حاکمیت قابل خرید و فروش نیست؛ این نوع اشتباهات در این موضوع به دلیل آن است که در صداوسیما و جاهای دیگر بدون توجه صحبت می‌شود. اگر شما همه‌ی زمین‌های نیویورک را بخرید حاکمیت آنجا هم به شما می‌رسد؟!

ظریف با انتقاد از استاندارد دوگانه در مواجهه با تحولات اخیر فلسطین به عنوان یک مثال گفت: مگر اسرائیل هزاران گروگان فلسطینی ندارد چرا به آنها می‌گویید زندانی و به اینها که حماس گرفته می‌گویید گروگان؟! یا به هر دو بگوییم گروگان یا به هر دو بگوییم زندانی. علی القاعده باید بر مبنای یک استاندارد صحبت کنیم و نباید بر مبنای استاندارد دوگانه سخن گفت.

این استاد دانشگاه تهران گفت: بنا بر کنوانسیون‌های ژنو یک دولت اشغالگر در سرزمین اشغالی تنها «وظیفه» دارد و «حق» ندارد. اشغالگر در سرزمین اشغالی «موظف است» و حقی ندارد. این دولت نه «حق» برقراری نظم دارد، نه «حق» بازداشت کسی را دارد. دولت اشغالگر هیچ حقی در سرزمین اشغالی ندارد و هر چه کند باطل است. البته این سخنان به آن معنا نیست که از اینکه کودکی کشته شود دفاع کنیم.

جواد ظریف بر این باور است که «اسرائیل از نگاه سیاسی به شدت شکست خورده است» و می‌گوید: دو مفهوم کلیدی اسرائیل که شکست ناپذیری و مظلوم نمایی بوده است در این تحولات اخیر از بین رفته است.