آیا اینفلوئنسرها، روزنامه‌نگار هستند؟
عصر دیجیتال بی‌تردید مزایای فراوانی به همراه داشته، اما آسیب‌های آن نیز کم‌اهمیت نیستند
از زمان ظهور اینترنت و رسانه‌های اجتماعی، بحث‌ها درباره سرنوشت رسانه‌های سنتی و تهدیدهایی که روزنامه‌نگاری در عصر «اینفلوئنسرها» با آن روبه‌روست، شدت گرفته است. به یاد دارم زمانی را که زنگ خطر به صدا درآمد و روزنامه‌های بزرگ، انتشار نسخه‌های چاپی را متوقف کردند و به‌طور کامل به فضای آنلاین کوچ کردند. در دو دهه گذشته، این تحول با سرعتی چشمگیر رخ داده و الگوهای مصرف مخاطبان نیز هم‌پای سرعت اینترنت، دگرگون شده‌اند.
رسانه‌ها از روزنامه‌های کاغذی به وب‌سایت‌های خبری، و از بولتن‌های شبانه به ویدیوهای کوتاه در پلتفرم‌های اجتماعی مهاجرت کرده‌اند. برای بقای روزنامه‌نگاری حرفه‌ای در این جهان دیجیتال، تحریریه‌ها ناگزیر به بازنگری در استراتژی‌ها و مدل‌های اقتصادی خود بوده‌اند. این تغییرات با چالش‌هایی جدی همراه بوده‌اند؛ روزنامه‌نگاران باید میان سرعت انتشار در عصر دیجیتال و حفظ دقت، اعتبار و استانداردهای حرفه‌ای تعادل برقرار کنند.
آنچه امروز در جهان عرب شاهد آن هستیم تلاش فزاینده‌ای برای جایگزینی روزنامه‌نگاری حرفه‌ای با پدیده‌ای به نام «اینفلوئنسر» است. اینفلوئنسرها، حساب‌های کاربری‌ای در رسانه‌های اجتماعی هستند که گاه حتی بدون هویت مشخص صدها هزار دنبال‌کننده دارند. بسیاری از آن‌ها در خدمت کمپین‌های روابط عمومی یا انتشار اطلاعات نادرست قرار می‌گیرند؛ برخی نیز مأمور حمله به اشخاص یا نهادهایی هستند که منافع حامیان مالی‌شان را تهدید می‌کنند.
در مقابل، روزنامه‌نگار حرفه‌ای هنگام نگارش سرمقاله، تحلیل یا گزارش، به‌خوبی می‌داند که هر اشتباه ممکن است تبعات سنگینی، چه حرفه‌ای و چه شخصی، برایش داشته باشد. او انتقاد می‌کند بی‌آنکه توهین کند، و مخالفت می‌ورزد بی‌آنکه به فحاشی متوسل شود.
امروز با ارتش‌هایی آنلاین مواجهیم که در برخی کشورها جای رسانه‌های سنتی را گرفته‌اند؛ ارتش‌هایی که با مصونیت کامل، محتوای نادرست و گمراه‌کننده منتشر می‌کنند. تنها خطر واقعی برای آن‌ها، از دست دادن یک حساب کاربری است. خطری که در عرض چند دقیقه قابل جبران است.
با آن‌که شخصاً راه‌اندازی کمپین علیه اینفلوئنسرها را چندان مؤثر نمی‌دانم، اما به‌شدت معتقدم که پایبندی به استانداردهای حرفه‌ای در روزنامه‌نگاری، نه‌تنها برای اعتبار رسانه‌ها بلکه برای سلامت ارتباطات و چشم‌انداز حکمرانی ضروری است.
* نویسنده المجله
